Hikmet HABERAL Ararştırmacı-Yazar ve Turizm Uzmanı
Tukud bakarda ağlar
Vadiye Çat köyüne
Artık kimse bakmıyor
Tukudumun yüzüne
TUKUD yaylası...
Yaylaya Ulaşım ve Genel Özellikleri: Çat yaylasında Toşi Pansiyonun tam üzerinde 5 km yukarısında orman içerisinden patika yolla Orman ınırının bittiği yerde olan yaylasına ulaşılır.
.jpg)
Doğusunda: Elevit yaylası Batısında: Karap yaylası
Kuzeyinde: Çat Düzü
Güneyinde: Cağpeyig yaylası
Tukud yaylası. Sahilden 55 km içeride Çamlıhemşin İlçe Merkezine 35, Çat Düzüne 5 km yaylanın rakımı ise 1350 m dir.Yaylacılık Kültürü Bakımından Yaylanın Eski Durumu: Çat’ a bağlı olanYaylada 7 hane Pag olarak; Pazar Haçapit(Subaş)ı köyü ve Tektaş,Miloz, Sürminet köyü sakinleri yaylacılık yapmışlardır. Haçapit köyünden İspiroğlu, Bilaloğlu, Tan ve Köseoğlu aileleri ile Tektaş köyünden Kokoğlu ailesi yaylacılık kültürünü sürdürmüşlerdir. İspiroğlu aileleri önce Çat köyüne gelir Mayıs ortası ise Varyemeze çıkarlardı. Diğer köylüler ise Mayıs ortasında Varyemez’e Haziran sonunda ise Cağpeyig’e çıkarlardı. Kösoğlu aileleri ise Varyemez’de kalırlardı. Varyemeze tekrar Eylül ayında inilirdi. Güz gelince havalar soğuyunca İspiroğlu aileleri Çat’a, diğer köylüler ise Haçapit’e inerlerdi.
Ancak 1980 yılından sonra yaylacılık bitmiştir.
Rivayete göre Haçapitli’ler Çok eski yıllardaTukud’a gelmişler hayvanlarını otlatmışlardır. Çat köylüleri Haçapitlileri kovmak istemişlerdir. Haçapitlilerin fakir hallerini gören Çat köylüleri acımışlar ve kovmamışlardır. Bir hoşmeri yaymışlardır. Bir ğalgin (kazan) höşmeriye Haçpitlilere satılmış ve adı da Tuku olarak kalmıştır. Tukud yaylasına o yıldan sonra Haçapitliler gelmiş yaylacılık yapmışlardır. Orman’ın kenarında olması sebebiyle yakacak odun ihtiyaçlarını kolay temin ederlerdi.
Yaylacılık Kültürü Bakımından Şu Anki Durumu: Yaylada Şuanda hiçbir yaşam ve yaylacılık geleneği yoktur. Terkedilmiş viran haldedir. Pagların ve evlerin sadece taş duvarları kalıntıları kalmıştır.
Yaylaya Eski Ulaşım Durumu: 1970 li yıllar öncesine kadar Araç yolu olamadığından; katırlarla ve atlarla yaya olarak Hemşin Uskürt dağı geçilerek Mollaveyis (Çinçiva) köprüsüne inilir buradan köprü ayağında ya da buradaki handa bir gece konaklama yapılarak Zilkale Çat’ gelinir ve Orman içinden güneye doğru çıkılarak ulaşılırdı. Diğer yandan Kale köprüsünün sağından orman içerisinden patika yolla ulaşılıyordu.
Farklı bir güzergâhları ise; Hemşin, Zuğa, Kantarlı ve Gito yaylası güzergâhından Goluna’ ya inilerek Meydan-Çat geçilerek yaylaya ulaşılırdı.
Yaylaya Şu Anki Ulaşım Durumu: Araç ile ulaşım yoktur.Yaylaya ulaşım Kale köprüsü sağdan orman içerisinden patika yolla sağlanmaktadır. Yeni açılan Cağpeyig yaylasının altındaki pınar suyunun bulunduğu yoldan aşağıya doğru inilerek de yaylaya ulaşılır.
Yayladaki Yiyecek İçecek: Eskiden yaylalarda tüm hayvansal ürünler; Süt,Tereyağı, Minci,Peynir,Ğeğ, Kaymak elde edilmekteydi. Ayrıca Etraftaki zehirli olmayan bitki çeşitlerinden (ısırgan,kara lahana vs ) yemekler yapılırdı.
.jpg)
. Yaylanın Florası (Bitki örtüsü): Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında yayla ve etrafı adeta botanik bahçesini andırır. Rengârenk çiçekler ve endemik bitkileriyle yayla yeryüzündeki cenneti andırıyor.
Yaylanın Faunası ( Yaban hayatı) ; Yaylanın etrafındaki ormanlık, kayalık ve derelerinde; Boz Ayı, Kurt, Yaban Domuzu, Tilki, Yaban Keçisi, Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi, Kızıl Geyik, Sansar, Çakal, Porsuk, Su Samuru, Vaşak Karaca, Atmaca, Urkeklik, ,Gelincik, yaban Tavuğu, Dağ Horozu… Vs. bulunmaktadır.
Alt yapı hizmetleri: Her şey doğal şartlarda yapılırdı. Yayla evlerinin aydınlanması Elektrik olmadığından Gaz lambası ve Sonraları çıkan Lüks lambalarıyla aydınlatılırdı. İçme suyu; yaylanın en yakınındaki pınarlardan taşıma sistemiyle, Tuvalet ise Yine ya yaylanın dışında Kayalıklar, dere ve pagların uzağındaki kayalardan ve ahşaptan yapılmış derme çatma yapılarda yapılmaktadır.
