Rize'nin Pazar ilçesinde, yüzyıllardır sakladığı sırlarla dolu mezar taşları, bölgenin zengin tarihine ışık tutmaya devam ediyor. Özellikle Başköy, barındırdığı çok sayıda tarihi mezar kitabesiyle dikkat çekiyor. Bu sessiz tanıklar, üzerlerindeki Osmanlıca yazılarla geçmişin izlerini günümüze taşıyor.
Başköy'deki farklı aile mezarlıklarında ve cami avlusunda bulunan bu kitabeler, dönemin insanlarının yaşamlarına, inançlarına ve hatta ölümlerine dair önemli bilgiler sunuyor. Balta Aile Mezarlığı'nda bulunan 1732-1733 tarihli Rukiyye Hatun'un kitabesi, o dönemin kadınlarına dair bir fatiha niteliği taşıyor.
Cami avlusundaki kitabeler ise ziyaretin ve duanın önemini vurgulayan anlamlı dizeler içeriyor. 1745 tarihli Ağazade merhum İbrahim Ağa'nın kitabesindeki "Ziyaretten murad olan duadır bugün bana ise yarın sanadır İsmail" ifadeleri, ölümün kaçınılmazlığını ve dua etmenin önemini hatırlatıyor. Yine aynı avluda bulunan 1766-1767 tarihli Mustafa Beşe'nin kitabesindeki "Tuff-ı Vurud-i" ifadesi ise ani bir ölüme işaret ediyor olabilir.
Cami arkasındaki 1794-1795 tarihli Tutizade merhum Mustafa Ağa'nın kitabesi, genç yaşta kaybedilen birinin ardından duyulan üzüntüyü dile getirirken, Efalar Mezarlığı'ndaki 1768-1769 tarihli Latifzade Abdullah Ağa'nın kitabesi de ziyaret ve dua temennisini tekrarlıyor.
Kanlı Aile Mezarlığı'ndaki kitabeler ise aynı aileden kişilere ait önemli bilgiler sunuyor. 1746-1747 tarihli Hadice Hatun'un kitabesi ve 1736-1737 tarihli Hacı Osman'ın kitabesi, aile bağlarını ve dönemin yaygın isimlerini gözler önüne seriyor. Son olarak Sinanoğlu Aile Mezarlığı'nda bulunan 1729-1730 tarihli İbrahim Ağa'nın kitabesi de baba adını belirterek kişisel bilgilere ulaşmamızı sağlıyor.
Başköy'deki bu mezar kitabeleri, sadece taş ve yazıdan ibaret değil, aynı zamanda geçmişle kurduğumuz bir köprü niteliğinde. Üzerlerindeki her bir kelime, her bir tarih, o dönemin insanlarının yaşamlarına dair fısıltılar taşıyor. Bu tarihi mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması büyük önem taşıyor.
Kaynak; Rize Pazar Mezar Kitabeleri Murat Ümit Hiçyılmaz
