Engellilere ‘engelsiz’ yardım yapın

 Ancak hepsinin sıkıntısı ortak: Sosyal hayatta kendilerine olan güveni hissetmek ve hissettirmek. Zira kimi zaman onlara yardım etmek isteyen iyi niyetli kişiler, yanlış bir hareket, acıklı bir ses tonu veya dikkatsizlikle bilmeden kalplerini kırıyor olabilir.

Engelli vatandaşlar en büyük sıkıntıyı sokakta, özellikle de merdivenlerde, kaldırımlarda ve toplu taşıma araçlarına inip binerken yaşarlar. Mesela işitme engelli kimselerin en büyük sıkıntısı kamu kurum ve kuruluşları ve sokaklarda yaşanıyor, işaret dilini bilen tercüman sayısı yetersiz olduğu için de sıkıntı ve şikâyetlerini gerektiği gibi anlatamıyorlar. Onlara  yardım etmekse hepimiz için bir görev. Peki, bu insanlara zarar vermeden, nasıl yardımcı olabileceğinizi biliyor muyuz? Her engel grubunun farklı ihtiyaçları olduğuna dikkat çeken Türkiye Körler Federasyonu Yönetim Kurulu Üyesi Uzman Psikolojik Danışman İbrahim Elibal, engellilere engelli olduklarını hissettirmeden yardım etmenin önemli olduğunu söylüyor ve “Bu şekilde hem kendine güven vermiş hem de yardım etmiş oluruz.” diyor.

İbrahim Elibal, engelli bireylere yardım ederken gösterilecek belli hassasiyetlerin olduğunu belirterek, görme engellilere nasıl yardım edileceğini şöyle sıralıyor: “Görme engelliye duyabileceği bir sesle kendinizi tanıtıp ismini sorun ve yardım isteyip istemediğini sorun. Yürürken siz onun koluna değil, o sizin kolunuza girmelidir. Zira kaldırım kenarı veya merdiveni anlaması için yarım adım gerinizden gelmelidir. Merdiven inerken eğer varsa tırabzandan yararlanmak isteyebilir. Onunla konuştuğunuzu anlaması için, kendisiyle yakın temasa geçmeniz gerekir, burada yapılacak şey o kişinin omzuna dokunmak olabilir. Aksi halde kiminle konuştuğunuzu anlamayabilir. Onlara çocukmuş gibi ya da farklı bir duygusal ses tonuyla davranmayın. Konuşurken görmek veya kör gibi kelimeleri kullanmaktan çekinmeyin. ‘Sağınıza üç adım atarsanız sandalyeyi bulursunuz’ ya da ‘Bu kaldırımı üç sokak takip ederek karşıya geçin, önünüze gelen ilk sokağa girin’ diye onun anlayacağı kesin ve anlaşılır biçimde tarif ederseniz yardımcı olmuş olursunuz. Duraklarda hangi otobüsün geldiğini öğrenmek isteyip istemediğini sorabilirsiniz. Sizin otobüsünüz daha önce gelirse ayrılacağınızı mutlaka belirtin. Onunla daha önce tanımadığı bir odaya girerseniz onu odanın ortasında yalnız bırakmayın. Bir sandalye veya koltuğa kadar götürün. Onu odada bulunan tanımadığı diğer kişilerle -çocuklar dâhil- tanıştırın. Eğer çevresinde kedi ya da köpek varsa söyleyin. Yatılı konuk olarak evinize geldiğinde ona tuvaletin, gardırobun, pencerenin, prizin ve elektrik düğmesinin yerlerini gösterin. Ayrıca lambaların açık olup olmadığını bilmek isteyebilir. Kapıları yarı açık bırakmayın. Yemekte et varsa, kesmekte yardım isteyip istemediğini sorabilirsiniz, yemeklerin yerini ayrıntılı olarak tarif edin.”

Koltuk değneği kullanan ortopedik engellilere yardım ederken şu hususlara dikkat etmek gerekiyor: Bu durumda bir insan bizden yardım istediği zaman merdivenden çıkarken onların koltuk değneklerinden tutmayın. Toplu taşıma araçlarına inip binerken ise aracın hareket halinde olmaması ve bu arkadaşlar yerlerine oturana kadar araçların hareket etmemesi gerekir ki, denge sorunu olmasın. Bu kişiler otobüse binerken ve merdivenlerden çıkarken merdivenin son basamağına geldiklerinde kollarından tutmamak gerekir. Çünkü kollarından tutulduğu zaman dengelerini kaybedebilirler. Bu durumda olan bir kimse bizden yardım istediği zaman ona kendisine ne şekilde yardım edebileceğimizi sormamız gerekir. Tekerlekli sandalye kullanan ortopedik engelliler ise en çok, kaldırımları, basamakları inip çıkarken yardıma ihtiyaç duyarlar. Bu gibi durumlarda tekerlekli sandalyenin arkaya yatırılarak çekilmesi gerekir.