2 Mart 1918 Rize’nin düşman işgalinden kurtuluşunun 98 yılına girmiş oluyoruz. 2 Mart 2016 günü Rize’nin olduğu gibi, ülkemizin diğer şehirlerinin de farklı ay ve tarihlerin de düşman işgalinden kurtuluşlarının kutlama törenleri geleneksel olarak her yıl çeşitli tören ve etkinliklerle kutlanmaktadır.
Rize’nin düşman işgalinden kuruluşu vesilesiyle, sizlere Rize’mizin geçmiş tarihçesi ve işgalini özet olarak, Vikipedi’den de elde ettiğim kaynaklardan aktarıyorum.
Eski dönemlerde bugünkü Rize’de Kolkhiler yaşamaktaydı. Bölgeyi MÖ 765-735 yılları arasında Urartu Kralı II. Sarduri ele geçirmiştir.[kaynak belirtilmeli] MÖ 714'te Kimmerler tarafından fethedilen bölge, MÖ 680 İskitlerin eline geçmiş ve MÖ 626'da Saka Kralı Madovanın öldürülmesiyle Med İmparatorluğu'na bağlanmıştır. [kaynak belirtilmeli] MÖ 670 yılında Milet şehir devletlerine ve Büyük İskender'in doğu seferi sırasında Kapadokya ve Bitinya ile beraber Pontos eyaletinin bir parçası olmuştur. MS 10'dan MS 395 kadar Roma İmparatorluğu'nun bu tarihten sonra Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur. Romalı gezgin Arrian burada yaşayan halkı Lazlar olarak tanımlamıştır.
Rize, Malazgirt Muharebesi'nden sonra 1080 Posof kuşatmasında yenilen Gürcü Krallığı'ndan alınan Rize, Türk Beyliklerinin eline geçmiştir. [kaynak belirtilmeli] 1098'de yeniden Bizansların eline geçen şehir Gürcistan üzerinden yoğun kuman iskânına uğramıştır. 1204'te Trabzon İmparatorluğu bağlanmış. 1470'te Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmiştir.[17].

Rize 19. yüzyılın ikinci yarısında Batum'un Ruslara bırakılmasının ardından, Trabzon Vilayetine bağlı Lazistan Sancağının merkezi olmuş, Cumhuriyet döneminde il merkezi olmuştur. I. Dünya Savaşında yaklaşık iki yıl süren Rus işgalinin ardından özellikle çay ekiminin yaygınlaşması ile Rize’den gurbete göç durmuş, ekonomik ve sosyal alanda önemli bir gelişmeler yaşanmaya başlanmıştır. Allah bir daha bu aziz millete, şehit kanlarıyla yoğrulmuş topraklarımız üzerinde savaş göstermesin.